fbpx
«Η γη των σκίνων και των λεμονανθών» της Βερίνας Χωρεάνθη

«Η γη των σκίνων και των λεμονανθών» της Βερίνας Χωρεάνθη

Έχω αναρωτηθεί αρκετές φορές αν αυτό που λέμε γενικά «οι ρίζες μας» έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με την καταγωγή μας ή αν συνδέεται και με το δικό μας θυμικό. Κατάγομαι από δύο εκ διαμέτρου αντίθετες περιοχές, τόσο γεωγραφικά (πρόκειται κυριολεκτικά για την Ανατολή και τη Δύση, για δύο τόπους που, αν τους δει κανείς στον χάρτη, είναι σαν να κοιτάζουν ο ένας τον άλλον – βρίσκονται σε σχεδόν ευθεία γραμμή), όσο και από άποψη γεωφυσική: η μία είναι βουνό και η άλλη θάλασσα. Για κάποιον λόγο ωστόσο, και παρόλο που, αθροιστικά, οι επισκέψεις μου στην ορεινή περιοχή έχουν υπάρξει πολύ περισσότερες και συχνότερες, πάντα ένιωθα πιο κοντά στο υδάτινο στοιχείο – το θαλασσινό.

Η Χίος έχει ιδιαίτερα έντονα τα χαρακτηριστικά της ιωνικής της κληρονομιάς. Είναι ένα νησί πολύ ξεχωριστό, με μια αύρα σχεδόν παραμυθένια. Οι θρύλοι της, παράξενοι και μυστηριακοί, οι μυρωδάτοι καρποί της γης της, τα καταπράσινα περιβόλια του κάμπου της, τα πανέμορφα αρχοντικά με τους θυρεούς μιας άλλης εποχής, τα χωριά του βορρά σκαρφαλωμένα στις απότομες πλαγιές, οι παραλίες, η μία διαφορετική από την άλλη, οι πέτρινες βίγλες, τα ιστορικά μοναστήρια – αλλά και η πόλη, που δεν έχει χάσει τον χαρακτήρα της παρά τον εκσυγχρονισμό της, όλα αυτά και τόσα άλλα ακόμα συνθέτουν ένα σκηνικό που μένει χαραγμένο στη μνήμη σαν κάτι πολύτιμο και αγαπημένο.

Βρέθηκα πρόσφατα στο ευωδιαστό νησί του Αιγαίου, που τυχαίνει να είναι και ο ένας τόπος καταγωγής μου, με αφορμή μια συγκινητική τελετή στη Συκιάδα, ένα από τα πολλά ορεινά χωριά της Χίου, και συγκεκριμένα στο δημοτικό σχολείο της. Ο διευθυντής του, Γιώργος Αμπαζής, γράφει αυτόν τον καιρό την ιστορία του σχολείου και με αυτή την ευκαιρία είχε μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία να τιμήσει τους δασκάλους που με κάποιον ιδιαίτερο τρόπο άφησαν τη σφραγίδα τους στο σχολείο αυτό, με την αφιέρωση και ονοματοδοσία δύο αιθουσών.

Έτσι, ένα ζεστό απόγευμα του Ιουνίου, το καινούργιο σχολείο, που κατέχει την ίδια θέση και τον ίδιο προσανατολισμό με το παλιό κτίριο, με τη μεγάλη αυλή, τα κόκκινα και γαλάζια χρώματα στο εξωτερικό και τις άνετες, πολύχρωμες αίθουσες στο εσωτερικό, φιλοξένησε ντόπιους, επισκέπτες, τοπικές αρχές κατά την τελετή ονοματοδοσίας των δύο αιθουσών ως φόρο τιμής στους δασκάλους που πέρασαν από κει και κατέθεσαν το έργο τους μέσα σε συνθήκες που, λόγω των γενικευμένων δυσκολιών της Ελλάδας, δεν ήταν πάντα ευνοϊκές.

Η αίθουσα Ιστορίας και Πολιτισμού στον πρώτο όροφο, όπου κανείς θα μπορεί να βρει φωτογραφικό υλικό και ντοκουμέντα σχετικά με το σχολείο αλλά και την ευρύτερη περιοχή, πήρε το όνομα της Πηνελόπης Μαυράκη, της πρώτης δασκάλας του σχολείου Συκιάδας. Η «διδασκάλισσα», κατά τη γλώσσα της εποχής, Πηνελόπη Μαυράκη δίδαξε στο πρώτο κτίριο του σχολείου, που ιδρύθηκε το 1909.

Η Βιβλιοθήκη στο ισόγειο αφιερώθηκε στους γονείς μου, που υπηρέτησαν στο σχολείο στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Γι’ αυτό κληθήκαμε να παραστούμε και βρεθήκαμε, η μητέρα μου κι εγώ, στην τελετή ονοματοδοσίας των αιθουσών και, μετά τον αγιασμό από τον ιερέα του χωριού, τον πατέρα Μιχάλη Στεφανιώρο, οι δυο μας, μαζί με τον Σταμάτη Κάρματζη, αντιπεριφερειάρχη Νήσων Αιγαίου, τον Αλέξανδρο Αντωνίου, εκπρόσωπο της Νομαρχίας, και τον Δημήτρη Μαυρέλο, πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας, κόψαμε την κορδέλα της αφιερωμένης στους γονείς μου «Σχολικής Βιβλιοθήκης Κώστα και Ελένης Χωρεάνθη». Μια κίνηση συναισθηματικά φορτισμένη για πολλούς, και όχι μόνο προσωπικούς, λόγους. Ο Κώστας και η Ελένη Χωρεάνθη δίδαξαν στο ανακαινισμένο κτίριο, που είχε εγκαινιαστεί το 1949.

Οι δάσκαλοι που δίδαξαν στο χωριό άφησαν το στίγμα τους ανεξίτηλο. Και σήμερα, οι άνθρωποι που ζουν και δραστηριοποιούνται στο νησί με πολλούς και διάφορους τρόπους, καθένας με τη δική του προσωπική ιστορία σε σχέση και συνάρτηση με τον τόπο, δεν είναι απλώς το ανθρώπινο δυναμικό αυτής της μικρής, αλλά τόσο ζωντανής γωνιάς της Ελλάδας. Στα πρόσωπά τους το χωριό, αλλά και η πόλη του νησιού κατ’ επέκταση, αποκτά χρώμα δημιουργίας και αέρα πνευματικότητας.

Το σημερινό κτίριο κουβαλάει, αναπόφευκτα, τα βιώματα και τις αναμνήσεις γενεών ολόκληρων στις αίθουσες και τους διαδρόμους του, με πολλούς από τους τότε μαθητές να θυμούνται με νοσταλγία και αγάπη τους παλιούς τους δασκάλους. Δεν υπάρχει τίποτα πιο συγκινητικό και ωραίο για έναν δάσκαλο από το να τον αγκαλιάζουν οι παλιοί του μαθητές με τόση αγάπη κι ας έχουν περάσει χρόνια, κι ας έχουν γίνει οι ίδιοι πια γονείς, παππούδες και γιαγιάδες. Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα ευφορίας, η γιορτή συνεχίστηκε στο ενοριακό κέντρο της εκκλησίας, όπου όλοι όσοι συμμετείχαν στην τιμητική εκδήλωση κατέθεσαν ένα κομμάτι από τον εαυτό τους, εξέφρασαν τις σκέψεις τους σχετικά με το σχολείο και το νησί, μοιράστηκαν τις αναμνήσεις τους από τους δασκάλους του χωριού.

Μία από τις τωρινές δασκάλες του σχολείου, η Σταματία Τσιμούνη, είχε μόλις εκδώσει την όμορφη ιστορία της Οι κούκλες, μια τοπική έκδοση από τον Γιάννη Παληό, ο οποίος δραστηριοποιείται στη Χίο στον χώρο της τυπογραφίας μαζί με τη σύζυγό του, Κωνσταντίνα Σβερδίλα. Είναι πολύ σημαντικές αυτές οι δραστηριότητες και είναι καλό να γίνονται ευρύτερα γνωστές, καθώς δείχνουν ότι η ελληνική επαρχία είναι ζωντανή και έχει πολλά να προσφέρει στον πολιτισμό. Ήταν η πιο κατάλληλη συγκυρία για να συνδυαστεί η εκδήλωση με μια μικρή παρουσίαση του βιβλίου από τη φιλόλογο Ανθή Βλυσίδου και τον Αριστείδη Κελεπερτζή, διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Ο φιλόλογος Νίκος Χαβιάρας και η Ελένη Γεωργούλη, διευθύντρια του Εσπερινού Γυμνασίου Χίου, μίλησαν για τον Κώστα και την Ελένη Χωρεάνθη, και η Ευτυχία Βλυσίδου, φιλόλογος, που είχε υπάρξει μαθήτρια του Κώστα Χωρεάνθη, ξεδίπλωσε με συγκίνηση τις αναμνήσεις της από τα χρόνια εκείνα. Για την Πηνελόπη Μαυράκη μίλησε η δασκάλα Δώρα Τσιμούνη, κόρη μιας από τις μαθήτριες του Κώστα Χωρεάνθη, της Κλεοπάτρας Μούνδουλα. Ο Αριστείδης Καλάργαλης, διευθυντής εκπαίδευσης Νήσων Βορείου Αιγαίου, έθιξε γενικότερα θέματα που αφορούν την παιδεία, αλλά είναι πάντα διαχρονικά και δεν γνωρίζουν σύνορα νομών.

Στον πολύ όμορφο πίνακα της Μαρίας Παληού-Μπαχά, που απεικονίζει το σχολείο όπως είναι σήμερα και που προσφέρθηκε ως δώρο καρδιάς στην Ελένη Χωρεάνθη, συνοψίζονται όλα τα συναισθήματα και οι συγκινήσεις εκείνης της βραδιάς, αλλά και όλων εκείνων των χρόνων που είναι συνδεδεμένοι με πρόσωπα αγαπημένα από το παρελθόν και έχουν ιδιαίτερη αξία για τον καθένα ξεχωριστά. Σαν αντίδωρο, η Ελένη Χωρεάνθη διάβασε το ποίημά της «Ο Ταχυδρόμος», που συγκίνησε το κοινό καθώς ξύπνησε αναμνήσεις από τη θαλασσινή ζωή τους.

Τους τόπους τούς κάνουν οι άνθρωποι, και η ιστορία του καθενός μας σχηματίζεται κομμάτι κομμάτι από τις μνήμες, τα βιώματα και τις αναμνήσεις μας. Οι δάσκαλοι που δίδαξαν στο χωριό άφησαν το στίγμα τους ανεξίτηλο. Και σήμερα, οι άνθρωποι που ζουν και δραστηριοποιούνται στο νησί με πολλούς και διάφορους τρόπους, καθένας με τη δική του προσωπική ιστορία σε σχέση και συνάρτηση με τον τόπο, δεν είναι απλώς το ανθρώπινο δυναμικό αυτής της μικρής, αλλά τόσο ζωντανής γωνιάς της Ελλάδας. Στα πρόσωπά τους το χωριό, αλλά και η πόλη του νησιού κατ’ επέκταση, αποκτά χρώμα δημιουργίας και αέρα πνευματικότητας. Ο Γιώργος Αμπαζής, ο διευθυντής του σχολείου σ’ αυτό το μικρό, ορεινό νησιώτικο χωριό, δεν είχε μόνο την πρωτοβουλία για όλες τις παραπάνω δραστηριότητες. Αφιέρωσε την ψυχή του σ’ αυτές με επιμονή και μεράκι, δίνοντας ώθηση στον τόπο και για άλλες μελλοντικές, με γνώμονα την αγάπη για το νησί και τους ανθρώπους του.

Είναι πάντα συγκινητικό να επιστρέφεις στον τόπο καταγωγής σου, είτε έχεις γεννηθεί εκεί είτε όχι. Οι δεσμοί που μας ενώνουν με τις ιδιαίτερες πατρίδες μας είναι μοναδικοί. Το άρωμα των σκίνων, της μαστίχας, των λεμονανθών, του ούζου, η αύρα της θάλασσας, φέρνουν αλάνθαστα στον νου τη Χίο και είναι στοιχεία άρρηκτα συνδεδεμένα με χρόνια που πέρασαν, αναμνήσεις, ανθρώπους, παραμύθια και ιστορίες που πάντα θα κατέχουν μια θέση ξεχωριστή τόσο σε προσωπικό όσο και σε ευρύτερο επίπεδο.

[Οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Παληού.]

chorean 2


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ
«18+1 προτάσεις για Ημερολόγια 2024» της Ράνιας Μπουμπουρή

Πλησιάζει, όπως κάθε χρόνο, η ώρα να επιλέξουμε το αντικείμενο που θα χρησιμοποιούμε και θα συμβουλευόμαστε καθημερινά τη νέα χρονιά: το ημερολόγιό μας. Και, με βάση τη μεγάλη ποικιλία της φετινής...

ΡΕΠΟΡΤΑΖ
«34+1 βιβλία που μας μεταδίδουν τη μαγεία των Χριστουγέννων» της Ράνιας Μπουμπουρή

Κάθε χρόνο, με το που μπαίνει ο Δεκέμβριος τα πάντα γύρω μας παίρνουν μια πιο χαρούμενη όψη – δρόμοι και πλατείες, σπίτια και καταστήματα. Κι ανάμεσα στα καταστήματα, ξεχωρίζουν τα βιβλιοπωλεία. Με...

ΡΕΠΟΡΤΑΖ
«Ο Jo Nesbo επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής» του Χρήστου Ιωάννου

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος Νορβηγός συγγραφέας Jo Nesbo έλαβε μία από τις ύψιστες τιμές για την πολύχρονη προσφορά του στον χώρο της λογοτεχνίας και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.