Γιάννης Γαβράς: «Σαμποτάζ»

Η πρώτη εμφάνιση στον χώρο της λογοτεχνίας του Γιάννη Γαβρά με τη νουβέλα του Σαμποτάζ έχει όλα τα στοιχεία που προοιωνίζονται έναν γεννημένο μελλοντικό πεζογράφο της γενιάς του. Γιατί περιέχει όλα όσα προαπαιτούνται σε μιαν ολοκληρωμένη αφήγηση: ύφος κοφτό, γλώσσα κατεργασμένη, εξέλιξη της πλοκής καταιγιστική, ολοκληρωμένους χαρακτήρες και τα λοιπά. Κι αυτό που μου συνέβη, όταν τη διάβασα δυο φορές με απόσταση μιας εβδομάδας, και την πρώτη αλλά και τη δεύτερη φορά: ενώ γνώριζα πια την υπόθεση, πάλι την ξαναδιάβασα μονορούφι.

Ρέει όπως το λαγαρό νερό σε αυλάκι από τσιμέντο. Είναι έτσι δομημένη που δεν σου επιτρέπει καμιά διακοπή. Αρχίζει όπως ξεκινούν τα τρένα, ξεκολλώντας μαλακά από τον σταθμό κι ανεβάζουν ταχύτητα όσο απομακρύνονται από την αφετηρία τους. Μου θυμίζει την πρώτη ταινία του θείου του, Κώστα Γαβρά, Διαμέρισμα δολοφόνων, με το συναρπαστικό μοντάζ της. Στη νουβέλα του ανεψιού δεν έχουμε βέβαια κανέναν φόνο, αλλά μιαν αυτοκαταστροφή. Στην ταινία, η αγωνία του θεατή οφείλεται στην αναζήτηση του δολοφόνου από τους πέντε συνεπιβάτες του τρένου. Στο Σαμποτάζ αγωνιούμε για το αν ο πρωταγωνιστής που αυτοκαταστρέφεται θα τη βγάλει καθαρή στο τέλος ή όχι.

Ρέει όπως το λαγαρό νερό σε αυλάκι από τσιμέντο.

Και τη «βγάζει», με την τελευταία παράγραφο του βιβλίου: Βγάζω το μπλοκάκι μου απ’ το μπουφάν και αρχίζω να γράφω. Ευτυχώς, έχω και αυτό. Το μπάχαλο του μυαλού μου, στο χαρτί, μπαίνει σε μια τάξη. Καθώς οι λέξεις κυλούν σαν νερό, το τοπίο ξεκαθαρίζει. Βουρκώνω. Λύτρωση.

giannis gavras Άρα, η ίδια η γραφή σώζει. Και χωρίς το βιβλίο να είναι αυτοβιογραφικό. Μπορεί βέβαια ο συγγραφέας να έζησε και να μεγάλωσε μέχρι τα οκτώ χρόνια του στη Σενεγάλη της Αφρικής, όπως και ο αφηγητής-πρωταγωνιστής του, αλλά πέραν αυτού, όλο το υπόλοιπο είναι καθαρή μυθοπλασία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, γραμμένη με στιλ τηλεγραφικό, αποφεύγοντας τη διαδικτυακή φλυαρία πολλών μυθιστοριογράφων της γενιάς του. Διαβάστε το και θα συμφωνήσετε μαζί μου. Είμαι σίγουρος.